Amacınızın ne olduğunu belirlemek, daha zengin bir yaşam sürmenizi sağlar.
Amacımın ne olduğundan emin olduğum günü çok iyi hatırlıyorum. Afrika’daydım; 12 dağcıyla birlikte, zorlu doğadaki maceralarımın birinde Kilimanjaro Dağı’na tırmanıyordum.
Amacınızın ne olduğunu belirlemek, daha zengin bir yaşam sürmenizi sağlar.
Amacımın ne olduğundan emin olduğum günü çok iyi hatırlıyorum. Afrika’daydım; 12 dağcıyla birlikte, zorlu doğadaki maceralarımın birinde Kilimanjaro Dağı’na tırmanıyordum. Aramızda konuşmaya; “Ne zaman gerçek anlamda mutluyduk?” sorusunun yanıtını aramaya başladık. Yaşamımızdaki büyük olaylardan; evliliklerimizden, çocuklarımızın doğumundan, işimizdeki başarılarımızdan söz ettik.
O akşam, finali yapmadan önce dağın tepesinde donarken soruyu başka şekilde sormaya karar verdik: “En son ne zaman gerçekten yaşadığınızı hissettiniz?”
O anda çoğumuz yüksekliğin ve yorgunluğun etkisiyle yarı ölü gibiydik. Ama ben coşkulu bir şekilde “Ben bunun en son ne zaman olduğunu çok iyi biliyorum; şimdi!” dedim. “Gerçekten. Yaşadığımı hiçbir zaman bu kadar yoğun bir şekilde hissetmemiştim!” Bunun nedeni yalnızca dağa tırmanmak, zirveye yaklaşmış olmak ya da bir safari macerası yaşamak değildi. Orada, o yükseklikte birbirimizle iken; bize kendimizden başka yardım edecek hiç kimse yokken ben kendimi, bir ruh kendini en fazla ne kadar canlı hissedebilirse o kadar canlı hissediyordum. Bu duyguyu sonuna kadar yaşıyordum!
Bu canlılık duygusunun peşinden gitmek yaşamın özüdür. Bu duygu bir çok alanda; örneğin zihin, beden, duygular ve maneviyat alanlarında gidebileceğiniz uçları keşfetmekten kaynaklanabilir.
Eğer sizin için neyin anlamlı olduğunu açıklığa kavuşturmak ve bugün seçimlerinizi yapmak istiyorsanız; eğer değerli zamanınızı ve enerjinizi sizi istemediğiniz sonuçlara götüren yollarda boşa harcamaktan bıktıysanız hayallerinizi gerçekleştirmeye başlamanın zamanı gelmiş demektir.
Daha anlamlı bir yaşam sürmek, neyin önemli olduğuna ilişkin kararların verilmesini gerektirir. Şu iki soru arasındaki sınırları nerede çizdiğinize bağlıdır: “Ne zaman gerçekten yaşadığınızı hissediyorsunuz?” ve “Nerede durmalısınız?” Bu iki sorunun yanıtlarını bilmek, yaşam tarzınızla çalışma tarzınızı dengelemenize yardımcı olacaktır. Bu ayrıca kişisel doyumun bir anahtarı da olabilir ve daha sade, daha dingin ama yine de amaç ve anlam açısından zengin bir yaşamın kapısını açabilir.
Amaç bakımından zengin yaşam tarzlarına sahip insanların altı ortak özelliği vardır: 1) Kişisel gereksinimlerinden, istek ve arzularından daha büyük bir amaca; yaşamlarının ve işlerinin daha büyük bir çerçeve içindeki yerinin ne olduğu duygusuna sahiptirler; 2) Amaçlarından ayrılmamalarını, amaçlarına sadık kalmalarını sağlayan bir iç pusulaları vardır; 3) En değerli iki kaynak olan zaman ve parayla ilgili kesin sınırları vardır; 4) Sınırları hiçbir zaman sınanmamış bir potansiyelleri olduğuna inanırlar; 5) Değişim gereğiyle karşı karşıya geldiklerinde uyum sağlayabilir; bununla başa çıkabilirler ve 6) Tanrının içlerindeki varlığını hissederler.
Anlamlı bir iş yapabilmek için işinizi değiştirmeyi ya da daha düşük bir ücrete razı olmayı göze alabilirsiniz. O halde niçin bunu yapmıyor, kendinize amaç bakımından daha zengin bir yaşam tarzı yaratmıyorsunuz?
Değişim şu iki nedenle olur:
1) Bir krizle karşı karşıya kalırsınız, ya da 2) Farklı bir yaşam biçiminin sizin şimdiki yaşam biçiminizden daha doyurucu olduğunu görürsünüz.
Bunlardan ikincisi; size daha sade ve daha yaratıcı yaşam biçimlerinin güzelliğini gösteren esinleyici, evrimci insanlarla tanışarak kısa sürede gerçekleşebilir.
Atılacak ilk adım, ne istediğinizi ve niçin istediğinizi bilmektir. Amaç sizin yaşama, işe ve ilişkilere verdiğiniz derin anlamdır. Yaşamın manevi özüdür ve yaşamın her türlü deneyimine değer vermenizi, bunların tümünde yaşadığınızı bir kez daha hissetmenizi sağlar.
Genelde yaşamınızdaki büyük bir değişiklik, amacınızı belirlemenize ya da yeniden keşfetmenize yardımcı olur. Amaç, sizin keşfettiğiniz bir şeydir. Zaten vardır. Siz belki de farkında olmadan onunla birlikte yaşamışsınızdır. Ama onu isimlendirdiğiniz zaman onu bugüne kadar hep “bilmiş” olduğunuzu anlarsınız. O sizin kutup yıldızınızdır, sizin kişisel doğru pusulanızdır. Size yaşamınızı “amacınıza göre” yaşayıp yaşamadığınızı
söyler.
Amaç, bir hedef değildir. Hedef, ulaşılabilir bir şeydir. Amaçlar hedeflerin seçilmesinde kullanılabilir ama bir amaç hiçbir zaman elde edilmez; “amacınıza göre” yaşadığınız her an sürekli olarak ifade bulur. Amacınızı, yaşamdaki yolunuzu belirlemek için kullanın. Açık seçik bir amaç duygunuz olmadığı zaman dış dünyanın insafına kalırsınız. Kaybolduğunuzu ya da kontrolü elden kaçırdığınızı hissedersiniz. Amaç; yolunuzdan sapmamanızı ve nasıl bir fark yaratabileceğiniz konusunda zihninizin berrak olmasını sağlar. Bunun yanı sıra büyük bir değişim deneyiminden geçmenizi kolaylaştırır.
Amacınızı Keşfetmek
Yaşam amacınızı daha iyi anlayabilmek için aşağıda belirtilen dört adımı atın:
1. Yeteneklerinizin bir listesini çıkartın. Sizin için önemli olan üç yeteneğinizi saptayın ve bunları bir ya da iki sözcükle yazın. Örneğin “Sevmek, ilgilenmek, öğretmek, dinlemek, yaratmak” gibi. Arkadaşlarınızdan size öneride bulunmalarını isteyin. Sonuçta “Benim en önemli üç yeteneğim iyi bir dinleyici olmam, yaratıcılığım ve iyi konuşmamdır” gibi bir cümleyle bu adımı bitirin.
2. İlgi alanlarınızı, tutkularınızı ya da özel bilgilerinizi yazın. Hangi konularda saplantılısınız, ne hayaller kuruyorsunuz, hangi konulara daha çok zaman ve enerji harcayabilmeyi isterdiniz? Yeteneklerinizi kullanmak istediğiniz ne gibi önemli konular var? Yeteneklerinizi kullanmak istediğiniz başlıca alanlar neler? Örneğin, “Benim tutkum ya da odak alanım toplum, işim, ailem, din ya da insanlara yaşam amaçlarını keşfetmelerinde yardımcı olmaktır” diyebilirsiniz.
3. Yeteneklerinizi ve ilgi alanlarınızı en iyi şekilde değerlendirebileceğiniz “ortamlar” hakkında düşünün. Yeteneklerinizi en rahat şekilde ifade edebildiğiniz iş ve yaşam ortamları hangileri? Örneğin, “Ben yeteneklerimi genellikle küçük guruplarda, büyük guruplarda, bir ekibin üyesi olarak, tek başıma, doğada, bir stüdyoda daha iyi ifade ederim” diyebilirsiniz.
4. Şimdi de 1, 2 ve 3. sorulara verdiğiniz yanıtları birleştirin ve tam bir cümle haline getirin. Örneğin “Benim yaşamda amacım (birinci sorunun yanıtı) dinleme, yaratıcılık ve güzel konuşma yeteneklerimi (ikinci sorunun yanıtı) insanların kendi amaçlarını keşfetmelerinde onlara yardımcı olmak için kullanmaktır (üçüncü sorunun yanıtı).” Amaç bildirinizin ilk taslağı “Benim yaşamda amacım dinleme, yaratıcılık ve güzel konuşma yeteneklerimi insanların kendi amaçlarını keşfetmelerinde onlara yardımcı olmak ve yalnızlığı seven yönümü yansıtan bir şekilde çalışmaktır” olabilir.
Benim amacım, iki basit cümle şeklinde oluşmuştur: “İnsanlara, özlerini tanımaları, hissetmeleri ve ifade etmeleri için yardımcı olmak.” “Her gün bir insanın yaşamında gerçek bir fark yaratmak.”
Amaç Formülünü Kullanın
Amaç Formülü şöyledir: TOPLAM (Yetenekler + Tutkular + Ortamlar) X Vizyon = Amaç Zengini Yaşam Tarzı.
• Yetenekleriniz. Bunlar ifade etmekten hoşlandığınız; zahmetsizce, kendiliğinden ve doğal olarak kendilerini gösteren; çok uzun süredir zahmetsizce kullandığınız için nasıl öğrendiğinizi hatırlamadığınız özelliklerinizdir.
• Tutkularınız. Çözülmesi gerektiğine güçlü bir şekilde inandığınız sorunlar; içinde daha fazla yer almayı istediğiniz konular; saplantılı olduğunuz ya da daha fazla bilgi edinmek istediğiniz alanlar; derinden ve sürekli bir şekilde ilgilendiğiniz faaliyetlerdir.
• Tercih ettiğiniz ortam. Yeteneklerinizi ve tutkularınızı en kolay ya da en rahat şekilde ifade edebileceğiniz ortam hangisidir? Her türlü iş ortamı, sizin değerleriniz, temponuz ve tarz tercihleriniz açısından uygun olan ya da olmayan birer değerler ortamıdır. Kariyeriniz için uygun bir iş ortamında değerlerin uyuşması gerekir.
• Vizyonunuz. Bunların tümünü nasıl bir araya getirdiğinizi düşünüyorsunuz? Yaşam tarzı, kendinizi yaşarken ve çalışırken nasıl gördüğünüzün idealleştirilmiş bir görüntüsüdür. Amaç bakımından zengin bir yaşam tarzı; kim olduğunuzla ne yaptığınız arasındaki bütünleşmeyi yansıtır. “Amaçlarına göre” yaşayan insanlar yaptıkları işi ve çalıştıkları yeri severler. Yaşam tarzları kendileriyle ilgili idealleştirilmiş imaj (ya da vizyon) ile uyumludur.
Amacınızı şimdiki zaman kullanarak ifade edin. Böylece her zaman güncel kalacaktır. Zaten amacınıza göre yaşamakta olduğunuzu görebilirsiniz. Amaç formülünü zihninizin bir köşesinde tutmakta yarar vardır; böylece yaşadığınız stresler daha anlamlı olur ve yeni şeyler öğrenmenize, sağlıklı seçimler yapmanıza yardımcı olabilirler.
Yetenekleriniz ve ilgi alanlarınız amacın göstergeleridir; pusuladaki işaretler gibi. Bu yol göstericileri zamanınızı düzenlemek ve yaşamınızı biçimlendirmek için kullanın.
Adım Adım İlerlemek
İlgi alanları ve yaşananlar değiştikçe amaç da değişir ve gelişir. Genelde bir amacı (ya da yaşam tarzını) onu tümüyle keşfedinceye kadar izler; sonra başka bir alana geçersiniz. Bu değişiklikler yaş ve kim olduğunuzu sürekli olarak yeniden keşfetmenizle birlikte
tetiklenir. Bu; gelişme sürecinin ve yeni alanlar keşfetme, yeni bilgiler edinme bilgeliğinin bir parçasıdır.
Yaşınız ilerledikçe ve yaşamın farklı dönemlerinden geçtikçe gelişmenizi ve mutluluğunuzu belirleyen sorular da değişir. Eskiden size yeterli gelen alanlara şimdi sığamaz olur, daralırsınız. Yaşamınızı kazanmak başka şeydir; bir yaşam tarzını amaç bakımından zenginleştirmek başkadır. Amacınızın ne olduğunu bildiğiniz zaman sınırları çizmek ve hedefleri seçmek daha kolay olur.
Herhangi bir yaşamın niteliğini belirlemek için “Amacımı gerçekleştirdim mi?” sorusunun yanıtlanması gerekir. Amaç bakımından zengin bir yaşam tarzına sahip olmak için her gün amacı olan tek bir faaliyette bulunun; böylece sonunda yaşamınızın tümünü dokuyan o altın ipliği, yani amacınızı keşfedeceksiniz.
Richard J. Leider, Claiming Your Place at the Fire adlı kitabın yazarıdır.
